Đan sâm, được mệnh danh là dược liệu quý của trái tim. Từ ngàn đời nay, con người đã sử dụng các hoạt chất có trong rễ đan sâm để chữa các bệnh lý về tim mạch như ngăn ngừa huyết khối, hạ huyết áp, giảm đau thắt ngực, viêm cơ tim, ngăn ngừa phì đại thất trái, giảm kích thước vùng nhồi máu cơ tim… Như một “đặc ân” được tạo hóa thiên nhiên ban tặng, vị thuốc quý “trời cho” này mang đến muôn vàn điều kì diệu cho không chỉ sức khỏe trái tim mà còn nhiều cơ quan khác trong cơ thể.
Đan sâm – Thảo dược quý cho tim
Nền y học thế giới phát triển một cách mạnh mẽ như ngày nay, một phần là do được kế thừa tinh túy của nền y học cổ truyền tích lũy qua hàng ngàn năm trước. Từ xa xưa, đan sâm (Salvia miltiorrhiza) đã được coi là một vị thuốc không thể thiếu trong nhiều bài thuốc y học cổ truyền để điều trị các bệnh tim mạch như xơ vữa động mạch, nhồi máu cơ tim, tăng huyết áp, tăng lipid máu, thiếu máu cục bộ cơ tim… Ngày nay, y học hiện đại đã tìm ra nhiều bằng chứng để củng cố và chứng minh bằng khoa học những tác dụng hiệu quả của Đan sâm.
Đan sâm có thể sử dụng riêng lẻ hoặc kết hợp với các loại thảo dược khác. Nó cũng là thành phần chính của một loại thuốc y học cổ truyền có tên Compound Danshen Dripping Pills của Trung Quốc sẽ được Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ – FDA chấp thuận cho lưu hành trên thị trường như một thuốc điều trị. Hiện nay, loại thuốc này đang trải qua nhiều thử nghiệm lâm sàng tại Hoa Kỳ và hứa hẹn sẽ trở thành thuốc điều trị tim mạch triển vọng trong tương lai không xa.
Điều gì làm nên tác dụng của Đan Sâm?
Không phải ngẫu nhiên mà Đan sâm được mệnh danh là “thảo dược quý cho tim” và được sử dụng trong điều trị nhiều bệnh tim mạch. Tác dụng của nó là nhờ vào các thành phần hoạt chất thiên nhiên có mặt trong rễ Đan sâm, đã được chiết tách và chứng minh bằng nhiều nghiên cứu trên quy mô tế bào và lâm sàng. Thành phần phong phú và có hoạt tính cao nhất là Tanshinon IIA, có tác dụng điều chỉnh kênh ion, làm giảm nồng độ canxi nội bào, nhờ đó giúp phòng ngừa và điều trị rối loạn nhịp tim. Rất nhiều tác dụng khác của Tanshinon IIA như: ức chế tăng sinh tế bào, chống oxy hóa, chống viêm, ngăn ngừa kết tập tiểu cầu phối hợp tạo ra lợi ích tổng thể trên tim mạch như cải thiện chức năng tim, hạn chế nhồi máu cơ tim, chống rối loạn nhịp tim, phòng chống xơ vữa động mạch… Hiện nay, nhiều nhà khoa học trên thế giới đã và đang tập trung nghiên cứu, sử dụng trong điều trị và chiết tách hoạt chất Tanshinon IIA, đưa nó chính thức trở thành thuốc điều trị bệnh tim mạch.
Đan sâm và những lợi ích cho tim
Khả năng chống rối loạn nhịp tim của Tanshinon IIA
Kết quả nghiên cứu đăng tải trên Tạp chí Y học cổ truyền Trung Quốc của Jin và cộng sự cho thấy hoạt chất Tanshinon IIA trong rễ đan sâm có thể ngăn cản sự kết dính tiểu cầu và kiểm soát hoạt động của kênh ion ở cơ trơn mạch máu, cải thiện tình trạng quá tải ion canxi trong sợi cơ tim để giảm hoặc ngăn chặn các rối loạn nhịp tim.
Nhờ đó, hoạt chất này giúp làm giảm thời gian rối loạn nhịp thất ở người thiếu máu cục bộ cơ tim, phì đại cơ tim. Khi so sánh tác dụng này của Tanshinon IIA với quinidin – thuốc điều trị rối loạn nhịp tim có cùng cơ chế cho thấy hoạt chất trong rễ Đan sâm có tác dụng bảo vệ tim khỏi các rối loạn nhịp tim do thiếu máu cục bộ tốt hơn, do đó làm giảm tỷ lệ tử vong hơn so với quinidin.
Ngăn ngừa phì đại thất trái, giảm kích thước vùng nhồi máu cơ tim
Thông qua nhiều cơ chế khác nhau, Tanshinon IIA làm giãn và tăng lưu lượng máu động mạch vành giúp giảm viêm, giảm quá trình chết tự nhiên, kéo dài sự sống của tế bào cơ tim, đồng thời thúc đẩy sự hình thành mạch máu mới và kích thích tiết yếu tố tăng trưởng nội mô mạch máu… Từ đó có thể làm tăng tối đa lưu lượng tuần hoàn máu tới vùng cơ tim thiếu máu cục bộ và giảm đáng kể kích thước vùng nhồi máu cơ tim.
Phản ứng viêm là nguyên nhân gây chấn thương nội mạch mạch máu (lớp lót dưới lòng mạch), thúc đẩy quá trình xơ vữa động mạch, phì đại cơ tim sau nhồi máu cơ tim… Trong khi đó, Tanshinon IIA có tác dụng ức chế quá trình viêm gây ra bởi các cytokine (chất hóa học do bạch cầu tiết ra) nhờ cấu trúc tương tự như nhóm chống viêm steroid. Do đó, hoạt chất này có khả năng điều trị viêm trong thoái hóa thần kinh, viêm cơ tim mà không làm tăng nồng độ hormon steroid của cơ thể.
Ngoài ra, chất này còn ức chế thụ thể angiotensin II, giảm thoái hóa và tăng tổng hợp collagen type I, ức chế phản ứng oxy hóa gây hại tới tế bào cơ tim nên hồi phục sớm các vùng nhồi máu cơ tim sau cơn đau tim.
Ngăn ngừa tình trạng thiếu dưỡng khí cơ tim trong bệnh mạch vành
Hoạt chất Tanshinon IIA trong Đan sâm giúp làm giảm áp lực thất trái cuối tâm trương, giảm tiêu thụ oxy và năng lượng của cơ tim, đồng thời làm tăng khả năng chịu đựng của tế bào cơ tim trong tình trạng thiếu dưỡng khí. Đây là điều rất có lợi đối với những người đang mắc bệnh mạch vành. Tác dụng này có được là nhờ khả năng làm giãn động mạch vành, tăng lưu lượng máu tới mạch vành, ức chế sự co mạch để làm giảm tình trạng dư thừa ion canxi, kali và natri trên màng tế bào cơ tim của Tanshinon IIA.
Đan sâm ức chế hình thành cục máu đông và chống oxy hóa
Đan sâm có thể làm giảm độ nhớt máu bằng cách ức chế hoạt hóa các yếu tố đông máu, làm giảm đáng kể số lượng tiểu cầu (yếu tố thúc đẩy hình thành cục máu đông) tương đương với tác dụng của aspirin. Ngoài ra, Tanshinon IIA còn làm giảm sự biểu hiện của các yếu tố gây viêm tham gia vào quá trình kết tập tiểu cầu và thúc đẩy đông máu (CD41 VÀ CD62), nhờ đó chống đông máu nhưng không gây chảy máu so với thuốc chống đông máu khác.
Tanshinon IIA cũng có tác dụng dọn dẹp gốc tự do, ức chế các phản ứng oxy hóa diễn ra trong cơ thể, đặc biệt tại tế bào cơ tim, vì thế làm giảm đáng kể tổn thương cơ tim và mạch máu trong các bệnh lý như bệnh mạch vành, tái hẹp sau đặt stent, tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu …
Trong thời đại có sự gia tăng không ngừng của các bệnh lý tim mạch thì các nhà khoa học phải đối mặt với không ít thách thức trong điều trị, với mục tiêu cao nhất là tăng hiệu quả, giảm tác dụng phụ, kéo dài tuổi thọ và giảm tỉ lệ tử vong cho người bệnh. Việc phát hiện ra công dụng của các hoạt chất từ thiên nhiên như Tanshinon IIA đối với các bệnh tim mạch được xem là thành công bước đầu trong điều trị, mang lại sự hồi sinh cho nhiều trái tim không khỏe. Tin rằng trong tương lai không xa, Đan sâm sẽ tiếp tục được nghiên cứu và sử dụng rộng rãi, để thảo dược quý này phát huy tác dụng của nó trong phòng chống rối loạn nhịp tim nói riêng và các bệnh tim mạch khác nói chung.
Hiện nay tại Việt Nam, Đan sâm có thể được kết hợp với các thành phần có vai trò ổn định dẫn truyền thần kinh tim, tiêu cục máu đông, ngăn ngừa hình thành mảng xơ vữa hay cung cấp năng lượng cho cơ tim hoạt động để hỗ trợ điều trị và phòng ngừa rối loạn nhịp tim nhanh và ngoại tâm thu.
Nguồn:
http://www.healthline.com/
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/
Là Dược sĩ đại học có vai trò là Trưởng ban biên tập nội dung sức khỏe cho website https://loannhiptim.co/, tôi đã dành nhiều thời gian cập nhật kiến thức về bệnh tim mạch trên các trang web y khoa điện tử hàng đầu thế giới như: webmd.com, nih.gov, medicinenet.com… và tham gia hàng trăm các cuộc hội thảo, tư vấn trực tuyến cùng với các chuyên gia đầu ngành Tim mạch để gửi tới bạn đọc những kiến thức mới và hữu ích về bệnh rối loạn nhịp tim, tim đập nhanh.
Thông tin liên hệ:
SĐT: 0966.491.285
Email: btvlegiang@gmail.com
