Vào tháng 7/2021, Bộ Y tế đã cho phép sử dụng thử nghiệm vị thuốc xuyên tâm liên để điều trị COVID-19. Các nước Châu Á khác cũng sử dụng để điều trị COVID-19 và cho kết quả khả quan làm dấy lên làn sóng mua bán, đẩy giá vị dược liệu này lên cao gấp 10 – 30 lần. Liệu Xuyên tâm liên có hiệu quả với COVID-19 không? Và người bệnh sẽ gặp phải vấn đề gì nếu sử dụng quá liều thảo dược này tại nhà? Hãy cùng đi tìm câu trả lời trong bài viết sau.
Xuyên tâm liên có hoạt chất chống nhiễm khuẩn, nhiễm trùng
Xuyên tâm liên (Andrographis paniculata) hay cây cồng cộng, lam khái liên, cây lá đắng, khổ đảm thảo… là vị thuốc quen thuộc trong y học cổ truyền với tác dụng thanh nhiệt, giải độc dùng để điều trị nhiều loại bệnh khác nhau như ung nhọt, đinh độc, rắn độc cắn, trị tiêu chảy, ho, viêm họng, viêm gan siêu vi và viêm đường tiết niệu…
Xuyên tâm liên được dùng phổ biến thời bao cấp ở nước ta để kháng viêm
Phân tích thành phần hóa học chính trong Xuyên tâm liên có khoảng 14 loại các hợp chất glycosid, flavon (như andrographin, panicolin…), hoạt chất chính là andrographolide, neoandrographolid, sndrographisid và bisandrographolid – các thành phần cực kỳ quan trọng trong việc kháng viêm, chống nhiễm khuẩn.
Theo Ts, Ds Nguyễn Thành Triết (Bệnh viện Đại học Y dược TP HCM), Xuyên tâm liên là một dược liệu rất tiềm năng trong tác dụng kháng khuẩn, kháng virus, đặc biệt là một số chủng virus như Influenza A, EBV, HIV, Ebola.
Nghiên cứu về tác dụng của Xuyên tâm liên trong điều trị COVID-19
Trong nghiên cứu thử nghiệm in silico (mô phỏng, tính toán về các lĩnh vực sinh học, y dược trên máy vi tính) của các nhà khoa học thuộc Viện Khoa học và Công nghệ Sathyabama, Chennai, Ấn Độ năm 2020, cho thấy hoạt chất andrographolide trong Xuyên tâm liên có thể ức chế enzym protease chính (6LU7) của COVID-19.
Mới đây, nghiên cứu trên tế bào mô phỏng mô phổi người bị nhiễm SARS-CoV-2 của nhóm nghiên cứu thuộc Đại học Mahidol, Bangkok, Thái Lan cho thấy andrographolide trong Xuyên tâm liên có hoạt tính kháng SARS-CoV-2 mạnh, với mức độ an toàn cao.
Gần đây nhất cũng tại Thái Lan, Xuyên tâm liên đã được thử nghiệm sử dụng cho gần 3000 bệnh nhân nhiễm COVID-19 nhẹ có các biểu hiện như đau họng, nhức đầu, ho hay sổ mũi. Sau 5 ngày điều trị 180mg Xuyên tâm liên/ngày, hơn 300 bệnh nhân mắc COVID-19 nhẹ đã được chữa khỏi.
Tất cả các kết quả kể trên đã phần nào cho thấy tiềm năng của Xuyên tâm liên trong công cuộc phòng chống đại dịch COVID-19. Hiện Bộ Y tế cũng đã giao Cục Y dược cổ truyền kết hợp Cục Khoa học đào tạo làm đề cương thử nghiệm lâm sàng vị thuốc này trên một số lượng bệnh nhân nhất định. Sau đó Cục sẽ báo cáo Hội đồng chuyên môn để đánh giá, nếu hiệu quả mới sử dụng ở phạm vi rộng.
Xuyên tâm liên được xem là vị thuốc tiềm năng trong điều trị COVID-19
Người bệnh không nên tự ý dùng Xuyên Tâm Liên chữa COVID-19 tại nhà
Tuy Xuyên tâm liên có tiềm năng trong hỗ trợ điều trị COVID-19, nhưng người bệnh không nên tự ý mua và sử dụng dược liệu này tại nhà để tránh “tiền mất tật mang”.
Bởi vì số nghiên cứu về tác dụng của Xuyên Tâm Liên với Covid-19 vẫn còn hạn chế và thực hiện trong phòng thí nghiệm là chính. Các nhà khoa học vẫn chưa đủ bằng chứng chứng minh mức độ hiệu quả và an toàn của vị thuốc này trên số lượng lớn người bệnh nhiễm COVID-19 thật. Kể cả Bộ y tế cũng chỉ thông tin sẽ cho phép thử nghiệm chứ không chắc chắn đưa vị thuốc này vào phác đồ điều trị COVID-19.
Một lý do khác giải thích tại sao người bệnh không nên nghe thông tin trên mạng mua lá Xuyên tâm liên về xông, uống là việc chiết xuất ra Andrographolide – thành phần đang được kỳ vọng có hiệu quả với COVID-19 rất khó. Bởi hoạt chất này chỉ tan trong Ethanol (cồn) sôi, ít tan trong Ethanol, methanol và hầu như không tan trong nước.
Chưa kể đến, Xuyên tâm liên có tính hàn rất mạnh nên chống chỉ định với người tỳ vị hư hàn, người mắc chứng máu không đông, người bị chấn thương chảy máu, người sau phẫu thuật, huyết áp thấp hoặc mắc các bệnh liên quan đến sinh sản như khó có con.
Những người bệnh đang dùng thuốc chống đông máu, thuốc kháng tiểu cầu, thuốc ức chế miễn dịch… càng cần có ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng để tránh ảnh hưởng xấu đến sức khỏe và tác dụng của thuốc.
Tóm lại, Xuyên tâm liên là 1 vị thuốc có tiềm năng trong hỗ trợ điều trị COVID-19 chứ không phải thần thánh như các trang mạng đưa tin. Thay vì đổ xô đi mua Xuyên tâm liên, hãy thực hiện đúng khuyến cáo 5K của Bộ Y tế (đeo khẩu trang, khử khuẩn thường xuyên, giữ khoảng cách, không tụ tập, khai báo y tế). Người dân không nên chủ quan, không hoảng loạn, chủ động tăng cường sức đề kháng tốt và sớm được tiêm phòng vaccine COVID-19 mới là chìa khóa giúp chúng ta vượt qua đại dịch COVID-19 an toàn.
Link tham khảo:
ncbi.nlm.nih.gov/PMC8056600/, ncbi.nlm.nih.gov/PMC7212536/, ncov.moh.gov.vn, bangkokpost.com, suckhoedoisong.vn, soyte.hanoi.gov.vn
Là Dược sĩ đại học có vai trò là Trưởng ban biên tập nội dung sức khỏe cho website https://loannhiptim.co/, tôi đã dành nhiều thời gian cập nhật kiến thức về bệnh tim mạch trên các trang web y khoa điện tử hàng đầu thế giới như: webmd.com, nih.gov, medicinenet.com… và tham gia hàng trăm các cuộc hội thảo, tư vấn trực tuyến cùng với các chuyên gia đầu ngành Tim mạch để gửi tới bạn đọc những kiến thức mới và hữu ích về bệnh rối loạn nhịp tim, tim đập nhanh.
Thông tin liên hệ:
SĐT: 0966.491.285
Email: btvlegiang@gmail.com
